میلگردهای ساده و آجدار دو نوع از میلگردهای فولادی هستند که برای استفاده در سازه‌های فلزی به کار می‌روند و تکنولوژی و مهندسی می کوشد تا میلگردها را به خاطر خواص مکانیکی بالا در عمده صنعت‌ها و ساختمان‌ها به طور گسترده استفاده کند.
دو نوع اصلی میلگرد که در این مقاله به آن‌ها اشاره می‌کنیم، میلگردهای ساده و آجدار هستند.
این میلگردها در بسیاری از سازه‌ها، مانند پل‌ها، ساختمان‌ها، برج‌ها و… استفاده می‌شوند.
میلگردهای ساده به صورت استوانه‌ای هستند و قطر آن‌ها در طول طول سازه یکنواخت است.
این نوع میلگردها به دلیل قیمت مناسب و در دسترس بودن در بازار، برای سازه‌هایی که نیاز به مقاومت کمتری دارند، استفاده می‌شوند.
میلگردهای آجدار نیز برای سازه‌هایی که نیاز به مقاومت بیشتری دارند، مانند پل‌های بلند و ساختمان‌های پیچیده، مناسب باشند.
در ادامه به بررسی تفاوت‌ها و ویژگی‌ها، کاربرد، خواص مکانیکی و قیمت میلگردهای ساده و آجدار می‌پردازیم.
میلگرد ساده و آجدار چیست؟
در ادامه به تشریح بیشتر این دو میلگرد در حالت مقایسه ای می‌پردازیم.
فرم و شکل
میلگردهای ساده دارای قطر یکنواخت و به شکل یک استوانه هستند. در حالی که میلگردهای آجدار دارای شکل‌های برش مانند در دو بعد متقارن هستند.
این شکل میلگردهای آجدار باعث می‌شود که نیروها به صورت بیشتر و بهتری در سازه منتقل شوند.
وزن
میلگردهای آجدار در مقایسه با میلگردهای ساده دارای وزن بیشتری هستند.
این امر باعث می‌شود که استفاده از میلگردهای آجدار در سازه‌های بلند مقاومت بیشتری را فراهم کند.
قابلیت اتصال
میلگردهای آجدار دارای قابلیت اتصال بهتری هستند.
زیرا در طراحی این میلگردها از فضای بیشتری برای قرارگیری پیچ‌های اتصال استفاده می‌شود.
این امر باعث می‌شود که اتصالات بین میلگرد و قطعات دیگر سازه بهتر و قوی‌تر باشد.
قابلیت انعطاف پذیری
میلگردهای ساده دارای قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری هستند.
این به این معنی است که میلگردهای ساده در برابر خم شدن از میلگردهای آجدار بهتر عمل می‌کنند.
هزینه و قیمت تمام شد
میلگردهای آجدار در مقایسه با میلگردهای ساده هزینه بیشتری دارند.
اما برای سازه‌های بلند و پیچیده بسیار مناسب هستند.
مقاومت و استحکام مکانیکی
مقاومت مکانیکی میلگردهای آجدار در مقایسه با میلگردهای ساده بیشتر است.
این امر باعث می‌شود که میلگردهای آجدار در سازه‌های پیچیده و بلند به عنوان عنصر اصلی استفاده شوند.
ویژگی‌های میلگردهای ساده و آجدار
ویژگی‌های میلگردهای ساده در حالت کلی
ویژگی‌های میلگردهای ساده در حالت کلی عبارتند از:
- میلگردهای ساده از فولاد کربنی تولید می‌شوند که درصد کربن آن‌ها معمولا کمتر از ۰.۲۵٪ است.
- این نوع میلگردها به دلیل ساختار ساده و روند تولید مستقیم، هزینه تولید کمتری دارند.
- استفاده اصلی این نوع میلگردها در ساخت و سازهای سبک و کاربردهای عمومی مانند قالب‌های فولادی ساختمانی است.
- میلگردهای ساده می‌توانند انعطاف‌پذیری بالایی داشته باشند و به راحتی قابل تنظیم و نصب هستند.
ویژگی‌های میلگردهای آجدار در حالت کلی
ویژگی‌های میلگردهای آجدار در حالت کلی عبارتند از:
- میلگردهای آجدار با استفاده از فولاد کربنی یا فولاد آلیاژی تولید می‌شوند و درصد کربن آن‌ها بیشتر از ۰.۲۵٪ باشد.
- یکی از ویژگی‌های برجسته میلگردهای آجدار خواص مکانیکی بالا و مقاومت در برابر فشار و بار است.
- میلگردهای آجدار معمولا به دلیل خواص مکانیکی برترشان در برابر نیروهای خمشی و کششی، در ساختمان‌ها و پروژه‌هایی با باربری زیاد استفاده می‌شوند.
- آجدارکردن میلگردها به منظور افزایش قدرت و مقاومت آن‌ها صورت می‌گیرد و این فرآیند شامل گرما دادن میلگردها با دمای بالا و سپس سرد کردن سریع آن‌ها است.
تفاوت میلگردهای ساده و آج دار از نظر ظاهری، کاربرد و دسته‌بندی مکانیکی
همانطوری که بالا نیز اشاره کردیم، میلگردها در ساختمان‌سازی و کاربردهای صنعتی نقش زیادی دارند که به شکل‌های آجدار و ساده تولید می‌شوند.
میلگردهای ساده صاف بوده و اثری از آج روی سطح خارجی آن نمی‌باشد که عمدتا در محل‌هایی که نیاز به افزایش مقاومت کششی باشد و بیشتر در صنعت استفاده می‌شود.
این نوع میلگرها از نوع فولادهای نرم ساخته می‌شوند که در قطرهای مختلف تولید می‌شوند.
برخلاف میگلردهای ساده، میلگردهای آجدار در سطح خارجی انواع آج با توجه به دسته‌بندی در نام‌های A1، A2، A3 و A4 را دارند.
یعنی هر چه از A1 به سمت A4 حرکت می‌کنیم، آج‌ها افزایش می‌یابند و بیشترین استحکام با بالاترین خواص مکانیکی را دارند.
مهمترین نقش آج‌ها در داخل بتن برای چسبدگی بالا و خارج نشدن راحت آن‌ها هنگام زمین لرزه و زلزله می‌باشد که جلوی آن را گرفته تا حداقل خسارت را در پی داشته باشد.
خواص مکانیکی میلگردها با توجه به جوش پذیر بودن، آبکاری یا عملیات حرارتی روی فلز، شکل پذیر بودن، خاصیت کششی و… متغیر می‌باشد که قیمت میلگرد آج دار بیشتر از نوع ساده آن می‌باشد.
قیمت میلگرد تابع چه مواردی می‌باشد؟
به طور کلی، قیمت میلگرد تحت تاثیر عوامل متعدد قرار می‌گیرد و می‌تواند در طول زمان تغییر کند.
قیمت میلگرد تابعی از چندین عامل است که در زیر به تشریح مهمترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت میلگرد اشاره می‌کنیم که عبارتند از:
- قیمت مواد و فلزات اولیه: قیمت فولاد و سایر فلزاتی که در تولید میلگرد استفاده می‌شوند، نقش اساسی در تعیین قیمت نهایی میلگرد دارند. این قیمت‌ها تحت تاثیر عواملی مانند عرضه و تقاضا، تغییرات قیمت سایر مواد اولیه و شرایط بازار جهانی می‌باشند.
- هزینه تولید: هزینه تولید شامل هزینه‌های مرتبط با تولید میلگرد مانند هزینه مواد اولیه، هزینه نیروی کار، هزینه انرژی، هزینه تجهیزات و ماشین‌آلات و سایر هزینه‌های مرتبط با فرآیند تولید است. این هزینه‌ها در قیمت نهایی محصول تاثیر دارند.
- عرضه و تقاضا: تقاضا و عرضه میلگرد در بازار تاثیر زیادی در قیمت آن دارد. در صورت وجود تقاضای بالا و کمبود عرضه، قیمت میلگرد معمولا افزایش می‌یابد و برعکس، در صورت وجود تقاضای کمتر و عرضه بیشتر، قیمت ممکن است کاهش یابد
- شرایط بازارهای جهانی: تحولات در بازار جهانی فولاد و مواد اولیه می‌تواند قیمت میلگرد را تحت تاثیر قرار دهد. متغیرهایی مانند تحریم‌ها، سیاست‌های تجاری، نرخ ارز، تغییرات قیمت نفت و سایر عوامل بین‌المللی می‌توانند بر قیمت میلگرد تاثیرگذار باشند.
- تکنولوژی تولید: استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و بهبود فرآیندهای تولید می‌تواند تاثیر قابل توجهی در کاهش هزینه تولید و در نتیجه قیمت میلگرد داشته باشد.
- شرایط جغرافیایی و حمل و نقل: فواصل جغرافیایی بین محل تولید و مقصد نهایی، هزینه حمل و نقل و وجود زیرساخت‌های مناسب برای انتقال میلگرد نیز می‌توانند تأثیرگذار باشند.
- اندازه و ابعاد میلگرد: اندازه و ابعاد میلگرد از جمله عوامل مهمی هستند که بر قیمت آن تاثیر می‌گذارند. میلگردهای با قطر بزرگتر و طول بیشتر معمولا قیمت بالاتری دارند.
- مقدار سفارش: مقدار سفارش نیز بر قیمت میلگرد تاثیر می‌گذارد. سفارش بیشتر معمولا قیمت پایین‌تری را به دنبال دارد.
معمولا قیمت میلگرد به صورت کیلویی و در هر شاخه میلگرد محاسبه می‌شود.
مثالی برای مقایسه خواص مکانیکی، جوش‌پذیری و قیمت میلگرد 12، 14 و 16 شاهرود
میلگرد آجدار 12 شاهرود
میلگرد آجدار 12 شاهرود، از نوع میلگرد A3 بوده و آجدار به شکل جناقی یا هفت و هشت می‌باشد.
جوشکاری روی میلگرد آجدار 12 شاهرود ممنوع بوده و برای جاهایی که تغییر شکل وجود دارد مناسب نیست.
قیمت میلگرد 14 شاهرود
میلگرد آجدار 14 شاهرود، از نوع میلگرد A3 بوده و آج دار به شکل جناقی یا هفت و هشت می‌باشد. علامت حک شده روی میلگردهای شاهرود، SHS TC می‌باشد که SHS برای خود کارخانه بوده و T فرایند تولیدی را نشان می‌دهد که به عنوان فرایند ترمیکس یا عملیات ترمومکانیکی می‌باشد. همچنین C برای استاندارد این محصول است که روی آن حک شده است.
خواص مکانیکی مورد نظر در میلگردهای تولید شده در محاسبه قیمت میلگرد 14 شاهرود عبارتند از:
- استحکام تسلیم
- استحکام کششی
- ازدیاد طول بر حسب درصد
- سختی در جداره بر حسب ویکرز
- سختی در مرکز بر حسب ویکرز
- قابلیت جوشکاری
جوشکاری در سایز 14 میلگرد شاهرود نیز مثل سایز 12، ممنوع بوده و برای جاهایی که تغییر شکل وجود دارد مناسب نیست.
قیمت میلگرد 16 شاهرود
میلگرد آجدار 16 شاهرود، از نوع میلگرد A3 بوده و آجدار به شکل جناقی یا هفت و هشت می‌باشد. این میلگرد با روش نوردکاری که دارای 3 ناحیه شکل دهی برای تبدیل شدن فولاد گرم به میلگرد می‌باشد ساخته و تولید می‌شود و در نهایت به ابعاد دلخواه که در این مورد سایز 16 می‌باشد، می‌رسد.
مطابق موردی که برای میلگرد 12 و 14 نیز گفته شد، جوشکاری روی میلگردهای آجدار 16 شاهرود هم ممنوع بوده و برای جاهایی که تغییر شکل وجود دارد مناسب نیست.
جمع‌بندی نهایی
در این مقاله یاد گرفتیم که میلگردها یکی از مهمترین عناصر در ساختمان‌سازی و سازه‌ها هستند و برای انتقال بار و نیروها به کار می‌روند. میلگردها می‌توانند به دو دسته ساده و آجدار تقسیم شوند.
برای انتخاب نوع میلگرد مناسب برای سازه، باید به نیازهای خاص سازه، محیط اطراف و همچنین بودجه موجود توجه کرد.
همچنین ویژگی‌های هر کدام از میلگردهای ساده و آجدار را بررسی کردیم و خواص مکانیکی و نحوه قیمت گذاری را نیز بحث کردیم و مشخص کردیم که قیمت میلگرد به قیمت فلز مورد استفاده در آن بستگی دارد. قیمت فلزهای مختلف در بازار بر اساس عواملی مانند تقاضا و عرضه، نرخ ارز، قوانین و مقررات، شرایط اقتصادی و سیاسی و … تعیین می‌شود.